Εργονομία & Συμβουλευτική στη Φυσικοθεραπεία

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος :

Α. Θα έχουν την δυνατότητα :

• να αξιολογούν την επίδραση της βαρύτητας και των φορτίσεων κατά την διαχείριση βάρους
• να οργανώνουν εργονομικές παρεμβάσεις με στόχο τη μεγιστοποίηση της απόδοσης του εργαζόμενου και την πρόληψη μυοσκελετικών διαταραχών
• να αναλύουν επαγγελματικές δραστηριότητες καταγράφοντας και μετρώντας τις φορτίσεις, που αναπτύσσονται στο μυοσκελετικό σύστημα και την επίδραση των συνθηκών της καθημερινότητας στα άλλα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού
• να υλοποιούν εργονομικές προσαρμογές και προγράμματα, συνεργαζόμενοι κατάλληλα με τους επιστήμονες που στελεχώνουν την επιστημονική εργονομική ομάδα και χρησιμοποιώντας κάθε φορά κατάλληλα «εργαλεία» καταγραφής και αξιολόγησης της δραστηριότητας των εργαζομένων
• να κατανοούν την ανάγκη για τον κατάλληλο σχεδιασμό εργασίας με στόχο την πρόληψη κινδύνων, άγχους, ατομικών και οργανωτικών λαθών, αναίτιας σωματικής, νοητικής και συναισθηματικής κόπωσης και την ασφαλή επανένταξη στον εργασιακό
  χώρο
• να συμβάλουν στην οργάνωση των διαδικασιών της αποκατάστασης, της εργασίας, στη διδασκαλία και την έρευνα

 

B. Θα είναι σε θέση να εφαρμόζουν τις βασικές εργονομικές αρχές σε συχνά αναφερόμενα περιστατικά για φυσικοθεραπευτική παρέμβαση και να καταρτίζουν προσαρμοσμένα φυσικοθεραπευτικά προγράμματα:

• για την βελτίωση της στάσης, της κίνησης και της λειτουργικότητας του ατόμου στα πλαίσια της καθημερινότητας και της επαγγελματικής δραστηριότητας
• για την εκμάθηση κατάλληλων δεξιοτήτων μειωμένης φόρτισης για διαχείριση βάρους
• για κατάλληλες παρεμβάσεις για διαχείριση και πρόληψη επώδυνων συνδρόμων
• για βελτιστοποίηση της απόδοσης του εργαζόμενου, μέσω της διαχείρισης και πρόληψης προβλημάτων – πόνου- υπέρχρησης από το μυοσκελετικό σύστημα
• για υποστήριξη της δραστηριοποίησης του εργαζόμενου σε εργονομικά οργανωμένους χώρους εργασίας, αξιολογώντας πιθανούς εργασιακούς κινδύνους
• για εκπαίδευση του εργαζόμενου και βελτίωση της λειτουργικότητάς του σε εφαρμογή των αρχών της φυσικής, γνωστικής και οργανωτικής συνιστώσας της εργονομίας
• για την οργανωτική βελτίωση των διαδικασιών εξυπηρέτησης και φροντίδας των ασθενών

 

Γενικές Ικανότητες

• Ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Σχεδιασμός και διαχείριση φυσικοθεραπευτικών παρεμβάσεων
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Θεωρία

1. Εργονομία
2. Επιδημιολογία
3. Προγράμματα πρόληψης και βελτίωσης των κινητικών προτύπων, οσφυϊκή μοίρα, κορμός, αυχενική μοίρα (back school, neck school, συμβουλευτική σε συνυπάρχουσες παθολογικές καταστάσεις)
4. Απλές μηχανές, οχήματα. Κραδασμός – δόνηση. Ανάλυση φορτίσεων Σχεδιασμός, χειρισμός μηχανημάτων. Οχήματα οδηγοί.
5. Κάτω άκρο. Λεκάνη, ισχίο, γόνατο, ποδοκνημική, άκρος πόδας, δάχτυλα, πέλμα. Μυϊκή δραστηριότητα και φόρτιση στις μυοσκελετικές δομές των κάτω άκρων.Άσκηση. Πρόληψη.
6. Φυσιολογική βάδιση, μεταβολικό κόστος. Επιβαρύνσεις και φορτία κατά την βάδιση. Οργάνωση προτύπων φυσιολογικής βάδισης. Τρέξιμο, χρήση σκάλας.
7. Έδαφος, τριβή. Φορτία και παρεκκλίσεις από την φυσιολογική λειτουργία του άκρου ποδιού. Συμπιεστικές δυνάμεις. Επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Υποδήματα, σύνδρομα υπέρχρησης.
8. Άνω άκρο. Αξιολόγηση των αναπτυσσομένων φορτίσεων στις δομές του άνω άκρου. Φορτίσεις στους ιστούς, επαναλαμβανόμενες κινήσεις, επιβαρύνσεις του άνω άκρου σε καθημερινές δραστηριότητες. .
9. Ανθρωπομετρία. Λαβές . Εργαλεία και αντικείμενα της καθημερινότητας,εργονομικός σχεδιασμός. Εξοπλισμός, οργάνωση χώρου εργασίας. Κατάλληλη επιλογή και προσαρμογή για πρόληψη των φορτίσεων.
10. Υγεία και ασφάλεια στην εργασία. Επιδημιολογικά δεδομένα σχετιζόμενα με την επαγγελματική δραστηριότητα και τις συνθήκες εργασίας.
11. Εργασία, περιβάλλον . Θερμότητα – Ήχος- Φωτισμός. Σύνδομο λευκών δακτύλων. Επιπτώσεις του Ηχητικού Περιβάλλοντος. Οπτική κόπωση.
12. Βιολογικοί ρυθμοί, νυχτερινή εργασία, μεταβολικά νοσήματα, προληπτική φυσικοθεραπεία.
13. Πολύπλοκα νοητικά καθήκοντα, ανθρώπινο λάθος, λήψη απόφασης, κίνητρο.
14. Μυοσκελετική και ψυχολογική επιβάρυνση. Άγχος, εξουθένωση, παρενόχληση/ πόνος, μυοσκελετικά σύνδρομα. Πρόληψη.
15. Γενικό Εργονομικό Μοντέλο – Εργονομική Ανάλυση Εργασίας.
16. Στόχοι εργονομικής παρέμβασης στον χώρο εργασίας. Εργονομικά προγράμματα. Οδηγίες, σχεδιασμός, κατευθύνσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υγιής εργασία σε κάθε ηλικία.
17. Προληπτική φυσικοθεραπεία. Αξιολόγηση και φυσικοθεραπευτική παρέμβαση με στόχο την λειτουργική αποκατάσταση και την «κοινωνική επάρκεια» του ατόμου.
18. Ο ρόλος του εργονόμου Φυσικοθεραπευτή ως κλινικού εμπειρογνώμονα και η συμβολή του στην αποκατάσταση, στην οργάνωση της εργασίας, στη διδασκαλία και την έρευνα.
19. Συμμετοχή στην οργάνωση, βελτίωση συστημάτων, διαδικασιών, για εξυπηρέτηση και φροντίδα ασθενών.

 

Εργαστήριο

1. Κορμός. Έλεγχος λεκάνης. Βελτίωση ιδιοδεκτικότητας και στάσης. Διάταση και ενδυνάμωση κατάλληλων μυϊκών συστημάτων.
2. Καθιστή θέση. Παρατήρηση, ανάλυση, αξιολόγηση. Καθίσματα, βιωματικές εφαρμογές.
3. Εργονομικό κάθισμα, ηλεκτρονικός υπολογιστής. Χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, επιβαρύνσεις. Πρόληψη, εφαρμογές
4. Χειρωνακτική διακίνηση αντικειμένων -φορτίων . Πρόληψη μυοσκελετικών επιβαρύνσεων. Ασκήσεις. Εφαρμογές
5. Αρχές εργονομικής οργάνωσης του χώρου εργασίας. Επιβαρυντικές θέσεις, στάσεις για το μυοσκελετικό σύστημα.
6. Οι μυοσκελετικές επιβαρύνσεις στην καθημερινότητα. Αξιολόγηση των επιβαρύνσεων στις μυοσκελετικές δομές.
7. Πρόληψη μυοσκελετικών επιβαρύνσεων. Προγράμματα προληπτικής φυσικοσικοθεραπείας
8. Προσαρμογή της καθημερινής δραστηριότητας βασισμένη στις εργονομικέςαρχές.
9. Βάδιση. Στοχευμένη παρατήρηση, εκτίμηση και ανάλυση των φορτίσεων.
10. Αξιολόγηση βάδισης. Παρεμβάσεις με στόχο την πρόληψη.
11. Εκτίμηση και αξιολόγηση των φορτίσεων σε καθημερινή δραστηριότητα – πρόληψη των μυοσκελετικών επιβαρύνσεων στην καθημερινότητα (φροντίδα βρέφους- μητέρας, καθημερινότητα μαθητή, εργαζόμενου στη φροντίδα σπιτιού κ.λ.π.).
12. Εργονομική παρέμβαση, προληπτικά φυσικοθεραπευτικά προγράμματα, εφαρμογές
13. Φυσικοθεραπευτική συμβουλευτική σε νοσοκομειακούς και εργασιακούς χώρους συμπεριλαμβανομένων βιομηχανιών, χώρων μεταποίησης, κατασκευαστικής, γραφείων, υγειονομικής περίθαλψης, δημόσια και ιδιωτικά φυσικοθεραπευτήρια.
14. Εργονομική Ανάλυση Εργασίας. Εργονομικά προγράμματα.
15. Οργάνωση σε χώρους εργασίας με στόχο την βελτιστοποίηση της απόδοσης του εργαζόμενου, συγχρόνως την ασφάλεια και προστασία του από τις επιβαρύνσεις, τη μείωση των ατυχημάτων και των απουσιών λόγω ασθενείας με οφέλη για εργοδότες και εργαζόμενους.

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Berry C. A Guide to Ergonomics. Occupational Safety and Health Division. North Carolina: Department of Labor, 2009.
Bradley D, Clifton-Smith T. Breath, Stretch and Move. Get Rid of Workplace Stress New Zealand: Random House, 2013.
Burton J. WHO Healthy Workplace. Framework and Model: background and supporting literature and practice. Geneva: WHO Headquarters, 2010.
Chaffin D, Andersson G. Occupational Biomechanics. Seated Work. 4th Edition. NY: J. Wiley & sons, 2006.
Chaitow L. Is a postural-structural-biomechanical model. Within manual therapies, viable?: A JBMT debate. Journal of Bodywork & Movement Therapies. 2011; 15:130-152.
Chebykin O, Bendy G, Karwowski W. Ergonomics and Psychology. Developments in Theory and Practice. NewYork: CRCPress, 2008.
Donatelli R, et al. Physical therapy of the shoulder. 5th Edition. New York: Churchill Livingstone, 2011.
Frankel V, Nordin Μ. Basic Biomechanics of the Musculoskeletal System 4th Edition, Baltimore Lipincott, Williams &Wilkin, 2012.
Helander M. A Guide to Human Factors and Ergonomics. 2nd Edition. Florida: CRC Press, 2005.
Jakobs K. Ergonomics for Therapists. 3nd Edition. Baltimore: Mosby, 2008.
Key G. Industrial Therapy. Baltimore: Mosby, 2008.
Kriebel D, Jakobs M, Markkanen P, et al. Lessons Learned. Solutions for workplace safety and health. University of Massachusetts: Lowel, 2011.
Λάιος Λάμπρος, Γιαννακούρου – Σιουτάρη Μ. Σύγχρονη εργονομία 5ηέκδοση Αθήνα: Εκδόσεις Γιαννακούρου,2003
Levy B, Wegman B, Baron S,Sokas R. Occupational and Environmental Health, 6theditionOxford:University Press,
Loisel P, Anema J. Handbook of work disability: Prevention and management. NY: Springer 2013.
Marklund S, Worklife and Health in Sweden2000, Stockholm : National Institute in Working Life,2001.
Μαρμαράς Ν. Εισαγωγή στην εργονομία Αθήνα: 5ηέκδοσηΠανεπιστημιακές εκδόσεις, Εθν, Μετσόβιο Πολυτεχνείο,2010
Μαρμαράς Ν. Ναθαναήλ Δ. Εισαγωγή στην εργονομία Αθήνα: 1ηέκδ. Ελληνικά ακαδημαϊκά ηλεκτρονικά συγγράμματα και βοηθήματα, αποθετήριο Κάλλιπος,2016
Occupational Safety & Health Administration. Ergonomics for the prevention of the musculoskeletal disorders. USA: Department of Labor, 2009. Available at: http://www.osha.gov/ergonomics/guidelines/nursinghome/final_nh_guidelines.pdf
Πουλμέντης Π. Βιολογική Μηχανική Εργονομία. Αθήνα: Εκδόσεις Καπόπουλος, 2007.
Salvendy G, Handbook of Human Factors and Ergonomics 4 4thedition New Jersey : John Wiley and Son’s, 2012.
Schunke M, Schulte E, Schumacher U. Βασική Περιγραφική Ανατομική. 6ηέκδοση Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης, 2007.
Smidt G, Gait in rehabilitation. NY Churchill Livingstone,1990
Stevens A, Lowe J. Ιστολογία του Ανθρώπου. 3ηέκδοση.Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης, 2008. Τσακλής Π. Β. Γενικές αρχές εργονομίας και προληπτική φυσικοθεραπείας. 1ηέκδοση Εκδόσεις University Studio Press Α.Ε., 2005
Chartered Society of Physiotherapy (CSP) (2002) Physiotherapy Consultant (NHS): Role, Attributes and Guidance for Establishing Posts. [WWW document.] URL http:// www.csp.org.uk/uploads/documents/csp_physioprac_pa56.pdf

 

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
Accident Analysis and Prevention
Applied Ergonomics
Ergonomics
Human Factors
Journal of Cognitive Engineering and Decision Making
International Journal of Human Computer Studies
International Journal of Industrial Ergonomics
IEEE Transactions on Human-Machine Systems
Pain
Sports Technology
International Journal of Occupational Safety and Ergonomics

 

Συνιστώμενοι διαδυκτυακοί τόποι:
hseni.gov.uk
Hand-arm vibration at work
Hand-arm vibration at work: A brief guide
Safe use of power presses
Work-related Musculoskeletal Disorders (WMSDs)
Introduction to occupational diseases
iloencyclopaedia.org
Criteria for a Recommended Standard
A Step-by-Step Guide to Using the NIOSH Lifting Equation for Single Tasks
Ergonomics – Back Injury Prevention
Ergonomic Engineering Interventios for Construction Industry
EU-OSHA